Kadaugang mas bililhon pa sa bulawan

Napahawa na ang multinasyunal nga kompanya sa mining nga Glencore-Xstrata. Human ang kapin duha ka dekadang makanunayon ug walay puas nga pakigbisog, napalayas na sa rebolusyonaryo ug progresibong mga pwersa ang impakto nga mihulgang gun-obon ang atong kayutaan ug atong katawhan. Atong naabog gikan sa south central Mindanao ang tulo ka labing peligrosong imperyalistang mga panulay: Xstrata, Glencore ug Western Mining Company.

Ang CPP-NPA-NDF ug ang tanang rebolusyonaryong mga pwersa sa FarSouth Mindanao Region ug ang tanang katawhang Pilipinong tinuod nga nagmahal sa atong kayutaan ug mga bahandi, nalipay niini nga kadaugan. Kadaugan kini nga mas bililhon ug lalom og dulot kaysa sa tanang bulawan ug minerales sa kalibutan.

Dili sayon ang makig-away sa nag-unang mga mangawkaway sa kalibutan. Duha ka dekada na ang milabay, ang Australyanong multinasyunal nga Western Mining Co. misulay nga abton ang bahandianong mga depositong mineral nga nahimutang sa upat ka mga probinsya sa south central Mindanao. Ilalom sa Mining Act of 1995 sa rehimeng Ramos, ang kompanya nakabaton og financial technical assistance agreement (FTAA) o katungod nga mo-explore ug minahon ang 99,400 ektaryang kayutaan, usa ka eryang moapekto sa dili moubos og 250,000 ka mga mag-uuma ug minoryang katawhan nga nagpuyo hasulod sa luna sa minahan niini. Ang usa ka open pit mine nga susama niini kadaku mobungkag sa atong kabukiran, mokontamina sa atong mga suba, mokawkaw sa atong copper ug bulawan ug walay hunong nga mopahimulos sa mga masa.

Sa walaý paglubad sa kaakuhan niini, ang rebolusyonaryong kalihukan mibarug ug mipalihok sa katawhan aron suklan ang naasoy nga imperyalistang panulay. Mga taktikal nga opensiba ug aksyong pagsilot ang gilunsad batok sa AFP ug sa Investment Defense Forces nga nag-alagad isip armadong security contingents sa kompanya. Kadungan niini, ang demokratikong mga pwersa sa FarSouth Mindanao mimartsa sa kadalanan aron iprotesta ang pag-atake sa mga higante sa mining nganha sa atong patrimonya ug ibutyag ang wala’y-katagbawang kahakog sa ganansya sa imperyalista nga mialaut sa atong kabus nga lumad ug mag-uumang molupyo. Liboan ka katawhan ang aktibong nagsalmot sa naasoy nga mga serye sa militanteng mga aksyong masa nga padayong nagkadaku sa paglabay sa mga katuigan. Usa ka ligal nga pakig-away sab ang gilunsad sa people’s organization nga La Bugal, nga nagkwestyon sa ligalidad sa Mining Act. Niadtong 2004, midaug ang kaso sa katawhan. Apan wala maabti og usa ka tuig, gibali sa Korte Suprema and desisyon niini, nga nag-ingong gikinahanglan sa estado ang kita gikan sa langyawng mamumuhunan sa mining.

Tungod dili na niini kayahon ang pagsukol sa rebolusyonaryong mga pwersa ug katawhan, ang Western Mining Co. niadtong 2005 sikreto nga mibaligya sa ilang mga sapi sa laing higanteng kompanya sa mining nga Xstrata Plc. Sa tabang sa lokal nga kasosyo niini nga Sagittarius Mines Inc. nga gipanag-iyahan sa dakung kumprador burgisyang si Alcantara ug lokal nga mga burukrata, milampos ang Xstrata nga sudlon ang luna sa minahan aron ipadayon ang gimbuhatong eksplorasyon didto. Aron mamahimo kini, gipadak-an sa kompanya ang pwersang pangseguridad niini, mipahigayon og operasyong saywar nga naglakip sa pagpanuhol ug pagkabig sa pipila ka mga lider sa lumad, ug agresibong pro-mining nga kampanyang propaganda – ilalom sa proteksyon sa AFP ug mga paramilitar niini. Pinaagi sa sistemang padrino, pagpanuhol ug korapsyon, sayon nga nakamang sa kompanya ang “bulahang grasya” sa rehimen ug mga ahensya niini.

Aron makaugat ang Xstrata-SMI sa mga erya sa mining, gipahigayon ang labing madautong mga kampanyang militar nga pagpamig-ot batok sa rebolusyonaryong mga pwersa ug mga masa sa mining area sa kompanya. Ilalom sa Oplan Bantay Laya ug Oplan Bayanihan sa mga rehimen nila Arroyo ug Aquino, usa ka kampanyang terrorismo ug pagpanglingla ang gilunsad diin puloan ka libong alaut nga mga residente ang napalayas gikan sa ilang mga panimalay, ug gipanggukod ug gipamatay ang mga lider sa masa ug mga aktibista. Ang labing bangis niini mao ang ekstrahudisyal nga mga pagpatay sa mga aktibistang kontra-mina nga sila ni Renato Pacaide, ang mag-igsoong Lagaro, Boy Billanes, Jovy Capion ug ang iyang duha ka mga batang anak nga lalaki, Datu Anting Freay ug ang iyang anak nga si Viktor ug ang pinanggang misyonaryo ug tigpanalipod sa lumad nga si Fr. Fausto “Pops” Tentorio. Anaa sab mga pagpangdagit, mga pagtortyur, pagpanghulga ug mga pagkahanaw sa inosenteng mga sibilyan nga gipasanginlang nagakontra sa kompanya. Malungtaron ug dili-sayon ug nabulit sa dugo ang atong pakig-away.

Tungod sa mapadayunong mga kalihukang masa, ang gubyerno sa probinsya sa South Cotabato niadtong 2010 napugos nga moisyu og environmental code nga nagabawal sa open pit mining sa naasoy nga probinsya. Labaw pa kining nakapalagsik sa aktibong adbokasiya sa mga nanalipod sa kinaiyahan nga padayong nagkontra ug nagbabag sa kompanya bisan og ang Executive Order #79 sa rehimeng BS Aquino gidisenyo aron patigbabawan ang pagbawal sa open pit.

Ang sustenidong armadong mga aksyong pagsilot nga gilunsad sa mga Pulang manggugubat ug rebolusyonaryong mga pwersa nga naglakip sa mga raid ug mga pag-ambus sa armadong tauhan sa kompanya; ug ang mga masa, ang dayag nga demokratikong mga kalihukang masa walaý paglurang nga nagpadayon, samtang mas nagkadaghan ang katawhang nakamatngon sa dagkung kadaut nga dalhon sa large scale nga pagmina sa Xstrata-SMI. Atubangan sa pagkontra gikan sa halos tanang mga sektor sa populasyon ug sa armadong pagsukol sa rebolusyonaryong mga pwersa, ang Xstrata wala nakakab-ot sa gitakdang operasyon niini. Busa, napugos kining ibaligya ang ilang katungod sa pagmina didto sa Glencore nga usa sab ka gamhanang multinasyunal. Apan human ang pipila ka tuig sa desperadong mga pagmaniubra aron palig-onon ang ilang kaugalingon, pakyas ang naasoy nga mga kompanya. Niadtong 2014, miatras na sila ug mibiya.

Samtang nagsadya kita alang niini nga kadaugan, usa ka mas peligrosong hulga ang nagalutaw. Ang Indophil, usa ka Australyanong multinasyunal nga gitukod sa kanhing mga manager sa WMC, kuyog ang labing adunahang Pilipino nga mga kumprador-agalong yutaan nga sila Henry Sy, Consunji, Alcantara, ug Lucio Tan nagapadayag og interes nga ipadayon ang Tampakan copper-gold project. Ginamit ang mas malinglahong plano sa pagmina sa erya, gikaingon nga ilang gipalihok ang Iglesia ni Kristo (nanag-iya og sapi sa SM Holdings Co. ni Henry Sy) aron mopahigayon og “small scale mining”ug sa ingon malusotan ang pagbawal sa open pit mining.

Ang New People’s Army ug ang tibuok rebolusyonaryong mga pwersa sa FarSouth Mindanao kanunayng matinud-anon sa pagpadayon sa mandato sa paglunsad og gubat batok sa labing makadaut, limbongan ug madaugdaugong mga kompanya nga naga-opereyt sa Pilipinas. Sama sa mga nahimo niini sa milabayng mga dekada, buhaton niini ang pinakamaayong mahimo aron babagan kining labing ulahing paglapas, ug duyog sa katawhan, padayon nga depensahan ang yuta ug ilang panginabuhian. Labaw sa tanan, ipadayon niini ang pagduso sa nasudnong industriyalisasyon ug itisok ang liso alang sa progresibo ug gawasnong katilingban.

Ka Efren Aksasato
Tigpamaba, NDF-FarSouth Mindanao Region